احتمالا اخیرا اصطلاح طرح شهاب را شنیده اید، در این مقاله توصیحات کامل و جامعی در رابطه باطرح شهاب ارائه خواهد شد. طرح شهاب مخفف (شناسایی و هدایت استعدادهای برتر) می باشد. طرحی برای شناسایی استعدادهای مختلف و متنوع دانش آموزان در مدارس می باشد. طرح شهاب طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر در راستای تحول بنیادین آموزش و پرورش تهیه شده است. در سال گذشته این طرح در شش منطقه اجرایی شده است اما در سال تحصیلی 97-96مناطقی که این طرح در آنها اجرا می شود به 12 منطقه رسیده است. در شهر اصفهان هر شش ناحیه تحت پوشش این طرح قرار گرفته است و همچنین مناطق بنرود، شاهین شهر، شهررضا، کاشان وگلپایگان نیز ازجمله مناطقی در استان اصفهان هستند که طرح شهاب در سال تحصیلی جار ی در آنها در حال اجرا است. با توجه به اینکه بیشتر از هفتاد درصد از مدارس دوره ابتدایی تک معلمی هستند، این طرح در دوره ابتدایی توسط معلمان هر پایه انجام می شود که باعث شناخت دقیق معلم از دانش آموز خود خواهد شد و بدین ترتیب معلم هر پایه می تواند به خوبی قضاوت کند که دانش آموزانش چه استعداد هایی دارند. طرح شهاب طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر است و با آموزشی که به معلمان داد شده چند سالی است در مدارس اجرا می‌شود؛ به این شکل که از پایه چهارم ابتدایی به صورت آزمایشی شروع شده، به پایه پنجم و ششم رسیده است و امسال نیز در پایه هفتم اجرا می‌شود. معلمان در این طرح دانش‌آموزان با استعدادهای برتر را شناسایی می‌کنند و با آموزش و تکالیف بیشتر آنها را راهنمایی می‌کنند تا زمینه رشد استعدادهای آنها را فراهم آورند و آنها را به برنامه‌های جنبی هدایت می نماید.

طرح شهاب جایگزین آزمون مدارس تیزهوشان

طرح شهاب جایگزین آزمون مدارس تیزهوشان است و یکی از راهکارهای آموزش و پرورش برای شناسایی استعدادهای برتر در مدارس استفاده از طرح شهاب است.  به دلیل اینکه حذف یکباره آزمون مدارس تیزهوشان باعث نگرانی در خانواده‌های دارای دانش‌آموزان مستعد شده است، هر زمان که مصوبه مربوط به حذف آزمون ورودی مدارس استعدادهای درخشان در پایه ششم ابتدایی از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ شود، مقدمات کار برای شناسایی دانش‌آموزان تیزهوش از طرق دیگری غیر از آزمون آغاز می‌شود و یکی از این راهکارها، اجرای دقیق طرح شهاب است. در سه سال آینده، دیگر در دوره متوسطه اول مدرسه تیزهوشان نخواهیم داشت و بر اساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش، آزمون ورودی و مدارس تیزهوشان در پایه اول متوسطه حذف می‌شود؛ البته آزمون از امسال حذف شده و مدارس نیز با توجه به اینکه بخشی از دانش‌آموزان در آن در حال تحصیل هستند، طی سال آینده حذف خواهند شد. بر این اساس، با اجرای طرح شهاب، دانش‌آموزان برتر شناسایی و مورد حمایت قرار خواهند گرفت. شهاب، با جدیت زیاد در مدارس کشور در حال اجراست. درس خواندن دانش آموز در محیطی واقعی، پرهیز از برچسب زنی، توجه به استعداد و هوش سرشار دانش‌آموز به عنوان یک رزق تعهدآور و نه یک مزیت توقع آور و در نهایت توجه به ساحت‌های مختلف استعدادهای افراد از اصول مهم این طرح ملی است.

نحوه اجرای طرح شهاب

نحوه اجرای طرح شهاب، بدین صورت است که معلم علاوه بر تدریس دروس آموزش هر پایه، فرم های شهاب مربوط به هر دانش آموز را از ابتدای سال تحصیلی تکمیل می نماید. برای این کار معلمان پایه های چهارم تا ششم دوره ابتدایی ضمن شرکت در دوره های ضمن خدمت که آموزش و پرورش هر ناحیه برگزا ر می کند، آموزش های لازم در این زمینه را دریافت می کند و اهداف طرح برای آنها تبیین خواهد شد. فرآیند اجرای طرح برای معلمان اضافه بر کار آموزشی آنهاست و مزدی در قبال آن دریافت نخواهند کرد. ممکن است مقاومت هایی برای انجام این کار وجود داشته باشدکه می توان از موانع اجرای این طرح می باشد. البته برنامه هایی با همکاری مرکز نخبگان، مرکز استعداد های درخشان وزارت آموزش و پرورش و معاونت آموزش ابتدایی می باشد و همکاران فعال در اجرای طرح از مشوق هایی بهره مند می شوند. اگر مدرس، اهداف طرح را برای معلمان به طور واضح و روشن،بیان ننماید ممکن است در منطقه ای روند اجرای طرح از کیفیت مناسبی برخوردار نباشد و دبیران دقت لازم را در اجرای آن نداشته باشند که در این مورد سعی شده تا از مدیران یا معاونان مدارس برای اجرای این طرح کمک خواسته شود. در برخی مناطق کلاس ها پرجمعیت می باشند و کیفیت اجرای طرح شهاب و رسیدن به اهداف آن ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد. اقدامات مورد نیاز برای فرایند هدایت دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی توسط آموزگار در کلاس شامل استفاده از روش‎های متنوع، گروهی و تشویقی در تدریس، بازدیدهای علمی، آگاهی‎بخشی به والدین در زمینه استعدادهای شناسایی‌شده، توجه عمومی به همه دانش‎آموزان و توجه نامحسوس و غیرمستقیم و به دور از هر گونه برچسب‌زنی به دانش‎آموز خاص و… است.

معلمان در این طرح دانش‌آموزان با استعدادهای برتر را شناسایی می‌کنند و با آموزش و تکالیف بیشتر، آنها را به جشنواره‌های‌ جابربن‌حیان و جوان خوارزمی سوق می‌دهند.

فرایند شناسایی برای دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی، دارای چند مرحله است. ابتدا مجریان طرح، شامل مدیران استان‌ها، معلمان، مشاوران، معاونان و مدیران مدارس بر اساس متون علمی – آموزشی تدوین‌شده دوره‌های آموزشی مورد نیاز را می‌گذرانند. سپس بازبینه‌های (چک‌لیست) شناسایی استعدادها در هشت حوزه استعداد کلامی، ریاضی، هنری، فضایی، حرکتی، اجتماعی، علوم‌تجربی و فرهنگ دینی توسط معلمان آموزش‌دیده تکمیل و به مدیر مدرسه ارائه می‌شود و برای هدایت عمومی دانش‎آموزان و اولیای آن‌ها مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد و گزارش تحلیلی آماری دقیقی از طرف مدرسه به اداره آموزش و پرورش شهرستان ارسال می‌شود. هم‌چنین همه مستندات در پرونده سوابق تحصیلی فرد به صورت منظم بایگانی خواهد شد.

هدف اجرا و تصویب طرح شهاب

هدف از اجرا و تصویب طرح شهاب، شناسایی و هدایت آموزشی، تربیتی و معنوی مستعدان از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه با سازوکار مناسب است تا هویت دینی و ملی افراد تقویت شده و احساس مسئولیت نسبت به ایفای نقش سازنده در کشور برای آنان حاصل گردد. هیچ کارشناسی تائید نمی کند که آزمون تنها مرجع انتخاب دانش آموزان با استعداد است بلکه  استعداد باید در طی یک فرایند خود را بروز دهد و در طرح شهاب به این شرایط توجه شده است. با توجه به تغییرات طبیعی ناشی از رشد شخصیت، استعدادها و توانایی‌های کودکان و اجرای کنونی طرح برای پایه چهارم ابتدایی، هدف اصلی این اجرا، شناسایی حوزه‌های استعدادی دانش‌آموزان این پایه تحصیلی و هم‌چنین هدایت لحاظ‌شده به صورت عمومی و برای همه آن‌هاست. برای دست‌یابی به این هدف، نباید هیچ‌گونه جداسازی در کلاس درس و امتیاز مادی و تحصیلی ویژه‌ای برای هیچ‌یک از آن‌ها صورت گیرد.

اهداف این طرح در راستای اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تدوین شده و هدفگذاری شده است و انتظار می رود سازمان تالیف و تدوین کتب درسی نیز محتوای کتب آموزشی را بر اساس اهداف این طرح تنظیم نماید. پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان که پیش از تاسیس بنیاد ملی نخبگان، دانش‌آموز دارای استعداد برتر، تنها به فرد موفق در رقابت‌های تحصیلی گفته می‌شد که بتواند به مراکز خاص مانند مدارس تیزهوشان راه یابد که این نوع نگرش، منجر به ایجاد محدودیت برای عموم دانش‌آموزان می‎شد. مطابق با سیاست‌های نوین اتخاذشده در بنیاد ملی نخبگان، دانش‌آموز دارای استعداد برتر، صرفا فرد درسخوان و باهوش نیست، بلکه دانش‌آموزی است که توانایی برجسته‌ای در حوزه‌های مختلف استعدادی از خود بروز دهد و از خلاقیت و پشتکار نیز بهره‌مند باشد. شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب) که از طرح شناسایی مستعدان در عرصه آموزش عمومی است، در تاریخ 96/11/25 مورد تصویب هیئت امنای بنیاد قرار گرفته است. شورای راهبری طرح شهاب نیز با مسئولیت راهبری و نظارت در بنیاد و «ستاد مرکزی اجرایی طرح شهاب» با مسئولیت اجرایی‌سازی طرح در وزارت آموزش و پرورش تشکیل گردید.

طرح شهاب در مهر 97 به پایه هفتم می‌رسد. با موانع و مشکلات و ویژگی‌های مثبت این طرح آشنا هستیم. در مصوبه شورای عالی نیز آمده آموزش و پرورش مکلف است منابع اعتباری طرح شهاب را فراهم کند که این اتفاق خواهد افتاد.

اقدامات مورد نیاز در سطح مدرسه براساس فراوانی استعدادهای شناسایی‌شده است که شامل تشکیل کلاس‎های فوق‌برنامه و دعوت از صاحب‌نظران، فعالیت‎های برون‌مدرسه‎ای مانند ایجاد زمینه حضور دانش‎آموزان در بازدیدهای علمی، مسابقات و جشنواره‎ها، معرفی مراکز فعال، تهیه جزوات آموزشی و آموزش و توجیه خانواده‎ها می باشد. درباره تامین منابع مالی اجرای طرح شهاب در مصوبه شورای عالی آموزش و پرورشباید بگوییم که این وزارتخانه مکلف است منابع اعتباری طرح شهاب را تامین و در اختیار قرار دهد. پیش نیارهای اجرای طرح شهاب برای سال آینده فراهم خواهد شد و کارگروهی در این‌باره خواهیم داشت که از هفته آینده تشکیل خواهد شد و از اساتید مربوطه دعوت می‌کنیم و برنامه‌های خود را برای اجرای طرح شهاب در پایه هفتم خواهیم داشت و مواردی چون آموزش معلمان در نظر گرفته شده است.

متقاضیان گرامی می توانند جهت اطلاع از شرایط پذیرش دانش آموزان مستعد در طرح شهاب، اجرای این طرح در منطقه مورد نظرتان و دریافت چک لیست طرح شهاب، فرم ها و صورتجلسات طرح شهاب از طریق تلفن ثابت ۱۶۱۴ ۹۰۷ ۹۰۹ با کارشناسان تماس حاصل فرمایید.

منبع : طرح شهاب | طرح شهاب چیست ؟ جایگزین مدارس تیزهوشان